De jaarverplichting is onderdeel van het BesluitEnergie Vervoer en verplicht bedrijven die in Nederland fossiele brandstoffenop de markt brengen om de komende jaren in toenemende mate hernieuwbare energiete leveren. Op jaarbasis moet een bepaald percentage van de totale energie diezij leveren bestaan uit hernieuwbare energie: de jaarverplichting.

Bedrijven moeten aantonen dat zij voldoen aande jaarverplichting door HBE’s in te leveren: Hernieuwbare Brandstof Eenheden.Hierbij staat 1 HBE in principe gelijk aan 1 gigajoule hernieuwbare energie diedoor een partij op de markt is gebracht. HBE’s zijn verhandelbaar: als eenbedrijf zelf geen hernieuwbare brandstoffen op de markt kan of wil brengen,moet het HBE’s kopen van een bedrijf dat dit wel doet.

Onder de huidige jaarverplichting loopt hetaandeel HBE’s dat een verplichte partij moet hebben van zijn totalebrandstofverbruik op tot 28% in 2030 (zie.

Om bepaalde grondstoffen, brandstoftypen eneindgebruikssectoren extra te stimuleren zijn er verschillendevermenigvuldigingsfactoren die ervoor kunnen zorgen dat 1 gigajoulehernieuwbare brandstof meerdere HBE’s oplevert: op die manier ligt het werkelijkeaandeel hernieuwbare energie op het totale energieverbruik lager dan 28%. Dooreen hoger doel te stellen wordt gewaarborgd dat het doel van 14% wat door deRED wordt opgelegd, in ieder geval zal worden gehaald.

‍

Als onderdeel van het Fit-for-55 pakket is deEuropese Commissie in 2023 met een voorstel gekomen om de RED nogmaals teherzien. Dit pakket aan amendementen wordt ook wel RED 3 genoemd en betekentenkele veranderingen voor de transportsector. Zo krijgt de RED een brederescope: waar de verplichtingen van RED 2 gelden voor brandstoffen die geleverdworden aan het wegtransport, zullen ze onder RED 3 ook gaan gelden voor eendeel van de zee- en luchtvaartsector. Dit wordt weergegeven in Figuur 2.

In Nederland wordt hiermee ongeveer 57% (244 PJ)van de zeevaartsector meegerekend tot het totaal energieverbruik in transport.Deze grens is vastgesteld op basis van 13% van het totale eindverbruik vanenergie in Nederland in 2030 (door TNO geschat op 1878 PJ¹). Voor de luchtvaart staatdeze grens op 6,18% van het totale energieverbruik, daarmee telt ongeveer 74%(116 PJ) van de luchtvaartsector mee voor de RED 3 verplichtingen. De brederescope betekent ook dat de verplichtingen niet meer alleen gelden voor brandstoffendie op Nederlands territorium worden gebruikt, maar ook voor brandstoffen diein Nederland worden gebunkerd, maar buiten Nederland worden verbruikt.

¹ Uslu, A. TNO. (2023). Supportto KEV2023: Renewable fuels up to 2030 - Assessment of REDIII provisionalagreement.

In juni 2024 heeft Minister Harbers (MinIenW)een tweede voortgangsbrief over de implementatie van RED-III voor vervoer naarde Tweede Kamer gestuurd. Daarin maakte hij onder andere bekend dat hetMinisterie afspraken had gemaakt met de Belgische overheid over deminimumhoogte van de verplichtingen die Nederland en België zullen stellen aanbrandstofleveranciers aan de sectoren die landsgrenzen overstijgen, te weten dezeevaart, luchtvaart en binnenvaartsectoren. Dit had onder andere ter gevolgdat er ook voor de zeevaart een subverplichting RFNBO zal worden ingesteld doorbeide landen. Hierdoor zal de verplichting voor de landsector iets lageruitvallen dan eerder voorgenomen.

Een overzicht van de voorgesteldesectorverplichtingen, subdoelen en limieten voor 2026 tot 2030 is te vinden inonderstaande tabel.

In Figuur 3 is te zien hoe de volumes hernieuwbare energie zich in Nederland overde jaren heen hebben ontwikkeld, dit wordt sinds 2011 bijgehouden. We zien eengestage groei die wordt aangestuurd door de jaarverplichting. Toch hebben wenog een grote stap te zetten. Onder de RED 3 moet Nederland de inzet vanhernieuwbare energie van ongeveer 40 PJ in 2022 opvoeren naar ruim 140 PJ in2030. Een deel van deze opgave zal worden opgevangen door de inzet vanhernieuwbare elektriciteit in wegvervoer, maar de grootste bijdrage zal moetenblijven komen van hernieuwbare vloeibare en gasvormige brandstoffen.